Του Κωνσταντίνου Δέδε*
Ενόψει των Δημοτικών-Περιφερειακών εκλογών του 2019 θα ήταν χρήσιμη μια γρήγορη επισκόπηση σχετικά με τα δικαιώματα και της υποχρεώσεις των υποψηφίων συμβούλων, όπως αυτά καθορίζονται από τα δύο βασικά νομοθετήματα που ρυθμίζουν την αρχιτεκτονική της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης, ήτοι το Ν. 3852/2010 και τον Ν. 3870/2010.
Απαραίτητη προϋπόθεση για την συμμετοχή ενός συνδυασμού στις εκλογές είναι η έγκυρη κατάρτισή του, που πραγματώνεται με γραπτή δήλωση ενώπιον του οικείου Πρωτοδικείου και την οποία υπογράφουν όλοι οι υποψήφιοι που συμπληρώνουν το συνδυασμό.H δήλωση αυτή πρέπει να κατατεθεί το αργότερο είκοσι μέρες πριν την διενέργεια των εκλογών. Ταυτόχρονα για κάθε υποψήφιο ατομικά προσκομίζεται πιστοποιητικό εγγραφής στο δημοτολόγιο του Δήμου, υπεύθυνη δήλωση ότι δεν στερείται των πολιτικών του δικαιωμάτων καθώς και ότι δεν συντρέχει στο πρόσωπό του κώλυμα εκλογιμότητας και τέλος αποδεικτικό είσπραξης του απαιτούμενου παραβόλου. Ο νόμος παρέχει τη δυνατότητα μεταδημότευσης των υποψηφίων με αίτησή τους στα ΚΕΠ, ώστε να δηλώσουν την υποψηφιότητά τους στην Περιφέρεια ή το Δήμο που επιθυμούν, με καταληκτική προθεσμία την 4ηΜαίου 2019.
Οι επικεφαλής των δημοτικών και περιφερειακών συνδυασμών είναι υπόχρεοι να προβούν σε δήλωση εσόδων και δαπανών του συνδυασμού σε ειδικό βιβλίο που τηρούν. Αντίστοιχη δήλωση υποβάλλουν και οι υποψήφιοι ατομικά. Έτσι ο επικεφαλής ή εξουσιοδοτημένος εκπρόσωπος του συνδυασμού οφείλει να λάβει ειδικό ΑΦΜ από την αρμόδια ΔΟΥ, όπου και θα θεωρήσει το ειδικό ως προς τη χρήση και το σκοπό του Βιβλίο Εσόδων-Εξόδων. Τα έσοδα του συνδυασμού ή του υποψηφίου ατομικά εισφέρονται σε ειδικό λογαριασμό που ανοίγει για την εξυπηρέτηση των προεκλογικών δαπανών. Σε αυτούς τους λογαριασμούς δηλαδή υποχρεούνται οι συνδυασμοί και οι υποψήφιοι να δέχονται όλες τις εισφορές των υποστηρικτών τους. Σημειωτέον ότι η χρηματοδότηση των συνδυασμών μπορεί να γίνει τόσο από φυσικά πρόσωπα όσο και από πολιτικά κόμματα, ενώ οι υποψήφιοι μπορούν να χρηματοδοτηθούν μόνο από φυσικά πρόσωπα. Ο νόμος όμως αποκλείει τις εισφορές από φυσικά πρόσωπα που οφείλουν στο Δήμο ποσό άνω των 1.000 ευρώ, ιδιοκτήτες ΜΜΕ και πρόσωπα που είναι υπάλληλοι του Δήμου ή νομικών προσώπων του Δήμου. Μάλιστα ο «εκλογικός» τραπεζικός λογαριασμός θα πρέπει να γνωστοποιηθεί στην Επιτροπή Ελέγχου Δαπανών Εκλογικών Παραβάσεων. Είναι αυτονόητο ότι όσοι υποψήφιοι δεν έχουν έσοδα και δεν προτίθενται να προβούν σε δαπάνες, δεν υποχρεούνται στο άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού. Τέλος όλοι οι συνδυασμοί και οι υποψήφιοι οφείλουν να αναρτήσουν τα έσοδα και τις δαπάνες τους στην Κεντρική Βάση Δεδομένων του Υπουργείου Εσωτερικών.
Το ανώτατο ποσό που μπορούν να δαπανήσουν οι δημοτικοί και περιφερειακοί σύμβουλοι εξαρτάται από τον πληθυσμό του Δήμου ή της Περιφέρειας που τίθεται η υποψηφιότητα σε συνάρτηση με τους αντίστοιχους συντελεστές που ορίζει το αρ. 7 του Ν. 3870/2010. Οι εισφορές από κάθε τρίτο πρόσωπο δεν επιτρέπεται να ξεπερνούν το ποσό των 500 ευρώ, καθώς και οι συνολικές οι εισφορές δεν πρέπει να ξεπερνούν το ποσό που δικαιούται κάθε υποψήφιος να δαπανήσει. Στις δαπάνες αυτές περιλαμβάνονται φυλλάδια, κάρτες, site, διαφημίσεις, socialmediaκτλ.
Ένας ακόμη περιορισμός που τίθεται με το αρ. 6 του Ν.3870/2010 για τους υποψηφίους συμβούλους είναι η απαγόρευση λειτουργίας εκλογικών κέντρων και γραφείων από τους ίδιους ή από τρίτους για χάρη τους. Παράλληλα ρητώς απαγορεύεται η ανάρτηση ή επικόλληση πανό, αφισών, φωτογραφιών και κάθε άλλου είδους υλικού προβολής.
Τέλος ο Ν. 3870/2010 καθορίζει και τον τρόπο προβολής των υποψηφίων συμβούλων στα ΜΜΕ. Ρητά προβλέπεται λοιπόν πως για έναν μήνα πριν τη διεξαγωγή των εκλογών οι υποψήφιοι δικαιούνται δύο εμφανίσεις σε ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς εθνικής εμβέλειας και από μία εμφάνιση σε ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς τοπικής εμβέλειας και σε διαδικτυακό τόπο. Ως εμφανίσεις θεωρούνται οι προσωπικές συνεντεύξεις, η συμμετοχή σε οργανωμένες συζητήσεις καθώς και η κάλυψη κατόπιν αιτήματος τους της προεκλογικής δραστηριότητας.
Ανακεφαλαιώνοντας το νομοθετικό πλαίσιο για τις αυτοδιοικητικές εκλογές όπως αυτό διαμορφώνεται από τους Ν. 3870/2010 και 3852/2010, τάσσει πληθώρα ρυθμίσεων και περιορισμών για τους υποψήφιους συμβούλους και κρίνεται απαραίτητη η πιστή προσήλωση στα ως άνω νομοθετήματα για την ακώλυτη άσκηση των δικαιωμάτων τους ως προς την θέση υποψηφιότητας και εκλογή τους.
* Ο κ. Δέδες είναι Δικηγόρος, Υπεύθυνος ιδιωτικών επενδύσεων, ανταγωνιστικότητας και εξωστρέφειας Τομέα Ανάπτυξης ΝΔ.
